Αρ. Απόφασης: 342/2022

Ημερομηνία: 25/10/2022

Θέμα: 
Πιλοτικός Έλεγχος Συμμόρφωσης Λειτουργικού Διαχωρισμού της ΒΡΔ Μεταφοράς της ΑΗΚ
 
Στη συνεδρίαση ημερομηνίας 25 Οκτωβρίου 2022 υπ’ αριθμόν 67/2022, τέθηκαν ενώπιον της Ανώτερης Διοίκησης της ΡΑΕΚ τα πιο κάτω:
  • Η επιστολή της ΡΑΕΚ προς το Διοικητικό Συμβούλιο της ΑΗΚ, Αρ. Εξερχομένου 04.11.02/991-2020, ημερομηνίας 22 Ιουνίου 2020, με θέμα «Λειτουργικός Διαχωρισμός ΑΗΚ» με την οποία η ΡΑΕΚ ενημέρωνε, μεταξύ άλλων, το Διοικητικό Συμβούλιο της ΑΗΚ για το γεγονός ότι η πραγματοποίηση του ελέγχου, θα στηριχθεί σε μεγάλο βαθμό στη συνεργασία του Σύμβουλου με τους Λειτουργούς Συμμόρφωσης, οι οποίοι θα έχουν την ευθύνη για τη συλλογή, καταγραφή και αποστολή των απαραίτητων στοιχείων προς μελέτη για τη διακρίβωση του βαθμού συμμόρφωσης, 
  • Η επιστολή της ΡΑΕΚ προς το Διοικητικό Συμβούλιο της ΑΗΚ, Αρ. Εξερχομένου 04.11.02/439-21, ημερομηνίας 12 Μαρτίου 2021, με θέμα «Λειτουργικός Διαχωρισμός ΑΗΚ» με την οποία η ΡΑΕΚ ενημέρωνε, μεταξύ άλλων, το Διοικητικό Συμβούλιο της ΑΗΚ για τα συμπεράσματα στα οποία κατέλειψε στο πλαίσιο της επισκόπησης του τρόπου εφαρμογής του Λειτουργικού Διαχωρισμού της ΑΗΚ κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2020. Με την εν λόγω επιστολή τονίστηκε επίσης από τη ΡΑΕΚ ότι οι Λειτουργοί Συμμόρφωσης θα παραμείνουν αναπόσπαστο μέρος του μηχανισμού ελέγχου του Λειτουργικού Διαχωρισμού της ΑΗΚ περιγράφοντας συνοπτικά τις ενέργειες που θα λάβει η ΡΑΕΚ ως προς το σκοπό αυτό,
  • Η επιστολή του Γενικού Διευθυντή της ΑΗΚ προς τη ΡΑΕΚ, Αρ. Εισερχομένου 04.11.01/1545-21, ημερομηνίας 7 Απριλίου 2021, με θέμα «Λειτουργικός Διαχωρισμός ΑΗΚ» με την οποία ο Γενικός Διευθυντής της ΑΗΚ ενημέρωνε τη ΡΑΕΚ για τις διορθωτικές ενέργειες για κάθε μια από τις έξι περιοχές βελτίωσης που είχε επισημάνει η ΡΑΕΚ στο πλαίσιο επισκόπησης του τρόπου εφαρμογής του Λειτουργικού Διαχωρισμού από τη ΑΗΚ,
  • Η επιστολή της ΡΑΕΚ προς το Διοικητικό Συμβούλιο της ΑΗΚ, Αρ. Εξερχομένου 04.11.02/869-21, ημερομηνίας 4 Ιουνίου 2021, με θέμα «Λειτουργικός Διαχωρισμός ΑΗΚ» με την οποία η ΡΑΕΚ ενημέρωνε μεταξύ άλλων το Διοικητικό Συμβούλιο της ΑΗΚ ότι ο θεσμός των Λειτουργών Συμμόρφωσης θα παραμείνει ως μέρος του μηχανισμού ελέγχου επεξηγώντας παράλληλα τη διαδικασία εκπαίδευσης τους,
  • Η επιστολή της ΡΑΕΚ προς το Διοικητικό Συμβούλιο της ΑΗΚ, Αρ. Εξερχομένου 04.11.02/870-21, ημερομηνίας 4 Ιουνίου 2021, με θέμα «Λειτουργικός Διαχωρισμός ΑΗΚ» με την οποία η ΡΑΕΚ ενημέρωνε μεταξύ άλλων το Διοικητικό Συμβούλιο της ΑΗΚ αναφορικά με την επόμενη φάση ελέγχου για τη συμμόρφωση της ΑΗΚ με τις απαιτήσεις του Λειτουργικού στο πλαίσιο του οποίου τονίστηκε ότι ιδιαίτερη προσοχή θα δινόταν στην «εύρυθμη» λειτουργία της Μονάδας των Μη Ρυθμιζόμενων Δραστηριοτήτων (ΜΡΔ),
  • Η επιστολή της ΡΑΕΚ προς το Διοικητικό Συμβούλιο της ΑΗΚ, Αρ. Εξερχομένου 04.11.02/408/2022, ημερομηνίας 22 Μαρτίου 2022, με θέμα «Δεύτερη Φάση Ελέγχου Λειτουργικού Διαχωρισμού» με την οποία η ΡΑΕΚ ενημέρωνε το Διοικητικό Συμβούλιο της ΑΗΚ για την διαδικασία εκπαίδευσης των Λειτουργών Συμμόρφωσης,
  • Η επιστολή της ΡΑΕΚ προς τους Λειτουργούς Συμμόρφωσης, Αρ. Εξερχομένου 04.11.02/934/2022, ημερομηνίας 10 Ιουνίου 2022 με θέμα «Συνάντηση Λειτουργών Συμμόρφωσης με τη ΡΑΕΚ»,
  • Το Εγχειρίδιο ελέγχου για την ορθή εφαρμογή του Λειτουργικού Διαχωρισμού της κάθετα ολοκληρωμένης επιχείρησης (ΚΟΕ), ΑΗΚ, Έκδοσης 1.0, Ιουνίου 2022 (Παραδοτέο 1 - Σύμβασης Αρ. 08/2021 για «Παροχή Συμβουλευτικών Υπηρεσιών για την Κατάρτιση Μεθοδολογίας Ετοιμασίας Εκθέσεων από τους Λειτουργούς Συμμόρφωσης της ΑΗΚ, Κατάρτιση Μοντέλου Επικοινωνίας με τη ΡΑΕΚ και Εκπαίδευση των Λειτουργών»), και
  • Τα Πρακτικά της Συνάντησης των Λειτουργών Συμμόρφωσης με τη ΡΑΕΚ, Αρ. Συνεδρίας 41/2022, ημερομηνίας 16 Ιουνίου 2022, με την οποία οι Λειτουργοί Συμμόρφωσης κατέθεσαν τις απόψεις τους στη ΡΑΕΚ, μεταξύ άλλων, για τον ρόλο τους ως Λειτουργοί Συμμόρφωσης, την εκπαίδευση που τους παρασχέθηκε και για την διαδικασία εφαρμογής των ελέγχω για τη συμμόρφωση της ΑΗΚ με τις απαιτήσεις του Λειτουργικού Διαχωρισμού.
Τα Μέλη της Ανώτερης Διοίκησης της ΡΑΕΚ έλαβαν δεόντως υπόψη:
  • Τον περί Ρύθμισης της Αγοράς Ηλεκτρισμού Νόμο του 2021 (Ν. 130(Ι)/2021) και ειδικότερα:
    • Το άρθρο 2, όπου καθορίζεται ο όρος «κάθετα ολοκληρωμένη επιχείρηση» ως την επιχείρηση ηλεκτρικής ενέργειας ή όμιλο επιχειρήσεων ηλεκτρικής ενέργειας, όπου το ίδιο πρόσωπο ή πρόσωπα δικαιούνται, άμεσα ή έμμεσα, να ασκούν τον έλεγχο, και όπου η εν λόγω επιχείρηση ή ο όμιλος επιχειρήσεων ασκούν τουλάχιστον μία από τις δραστηριότητες μεταφοράς ή διανομής, και τουλάχιστον μία από τις δραστηριότητες παραγωγής ή προμήθειας, 
    • Το άρθρο 4(1)(ζ) σύμφωνα με το οποίο η ΡΑΕΚ, κατά την άσκηση των ρυθμιστικών καθηκόντων που της ανατίθενται δυνάμει των διατάξεων του παρόντος Νόμου, λαμβάνει όλα τα εύλογα μέτρα προς επίτευξη των ακόλουθων στόχων, εντός του πλαισίου των καθηκόντων και εξουσιών της που καθορίζονται στο άρθρο 5, διαβουλευόμενη στενά με άλλες σχετικές εθνικές αρχές, συμπεριλαμβανομένων των αρχών ανταγωνισμού και των ρυθμιστικών και άλλων αρχών, γειτονικών κρατών μελών, καθώς και γειτονικών τρίτων χωρών, κατά περίπτωση, και με την επιφύλαξη των αρμοδιοτήτων τους εξασφαλίζει ότι οι πελάτες επωφελούνται μέσω της αποδοτικής λειτουργίας των εθνικών αγορών, προάγει τον αποτελεσματικό ανταγωνισμό και εξασφαλίζει υψηλό επίπεδο προστασίας των καταναλωτών σε στενή συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές προστασίας των καταναλωτών,
    • Το άρθρο 5(1)(α) σύμφωνα με το οποίο η ΡΑΕΚ έχει, μεταξύ άλλων, καθήκον και αρμοδιότητα να καθορίζει ή να εγκρίνει, σύμφωνα με διαφανή κριτήρια, τιμολόγια μεταφοράς ή διανομής ή τις μεθοδολογίες τους ή και τα δύο και με την επιφύλαξη των προνοιών της παραγράφου 4 του άρθρου 66 της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/944, να ρυθμίζει τις διατιμήσεις των δραστηριοτήτων παραγωγής, προμήθειας και αποθήκευσης ενέργειας, εφόσον αιτιολογημένα διαπιστώνει έλλειψη συνθηκών αποτελεσματικού ανταγωνισμού στο πλαίσιο άσκησης του συνόλου ή συγκεκριμένων κατηγοριών των εν λόγω δραστηριοτήτων ή/και λόγω μεγέθους και θέσης στην αγορά δυνατόν να επηρεάζουν την αγορά στο σύνολό της ή συγκεκριμένες κατηγορίες αυτών των δραστηριοτήτων,
    • Το άρθρο 5(1)(ι) σύμφωνα με το οποίο η ΡΑΕΚ έχει, μεταξύ άλλων, καθήκον και αρμοδιότητα να εξασφαλίζει ότι δεν υπάρχουν σταυροειδείς επιδοτήσεις μεταξύ των δραστηριοτήτων μεταφοράς, διανομής και προμήθειας ή άλλων δραστηριοτήτων στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας ή εκτός αυτού,
    • Το άρθρο 5(1)(ιδ) σύμφωνα με το οποίο η ΡΑΕΚ έχει, μεταξύ άλλων, καθήκον και αρμοδιότητα να παρακολουθεί και να διασφαλίζει το επίπεδο διαφάνειας και την ακεραιότητα της αγοράς, συμπεριλαμβανομένων των τιμών χονδρικής μεταξύ άλλων σύμφωνα με τις πρόνοιες του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1227/2011, και να διασφαλίζει τη συμμόρφωση των επιχειρήσεων ηλεκτρικής ενέργειας προς τις υποχρεώσεις περί διαφάνειας και ακεραιότητας,
    • Το άρθρο 5(1)(ιε) σύμφωνα με το οποίο η ΡΑΕΚ έχει, μεταξύ άλλων, καθήκον και αρμοδιότητα να παρακολουθεί τον βαθμό και την αποτελεσματικότητα της αγοράς και του ανταγωνισμού σε επίπεδο χονδρικής και λιανικής, συμπεριλαμβανομένων των χρηματιστηρίων ηλεκτρικής ενέργειας, τις τιμές τους για τους οικιακούς πελάτες, συμπεριλαμβανομένων συστημάτων προπληρωμής, τον αντίκτυπο των συμβάσεων δυναμικής τιμολόγησης ηλεκτρικής ενέργειας και της χρήσης έξυπνων μετρητών, τα ποσοστά αλλαγής προμηθευτή, τα ποσοστά διακοπής της παροχής, την παροχή υπηρεσιών συντήρησης και σχετικά τέλη, τη σχέση μεταξύ οικιακών τιμών και τιμών χονδρικής, την εξέλιξη των τιμολογίων και των εισφορών δικτύου και τα παράπονα των οικιακών πελατών, καθώς και οποιαδήποτε στρέβλωση ή περιορισμό του ανταγωνισμού, συμπεριλαμβανομένης της παροχής τυχόν συναφών πληροφοριών και να φέρει ενώπιον της Επιτροπής Προστασίας του Ανταγωνισμού τυχόν σχετικές υποθέσεις, 
    • Το άρθρο 5(4)(ζ) σύμφωνα με το οποίο η ΡΑΕΚ, με σκοπό την ταχεία και αποτελεσματική εκτέλεση των καθηκόντων της που προβλέπονται στις διατάξεις του παρόντος άρθρου, έχει μεταξύ άλλων αρμοδιότητα να ερευνά τη λειτουργία των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας και να αποφασίζει και να επιβάλλει τα κατάλληλα, αναγκαία και αναλογικά μέτρα για την προώθηση του αποτελεσματικού ανταγωνισμού και τη διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας της αγοράς,
    • Το άρθρο 10 το οποίο αναφέρεται στην τήρηση ξεχωριστών λογαριασμών επιχειρήσεων ηλεκτρικής ενέργειας,
    • Το άρθρο 22 το οποίο προνοεί μεταξύ άλλων ότι όλες οι ρυθμιζόμενες διατιμήσεις και χρεώσεις για υπηρεσίες που προβλέπονται στις διατάξεις του παρόντος Νόμου αντικατοπτρίζουν τα έξοδα παροχής των εν λόγω υπηρεσιών και δεν οδηγούν σε δυσμενή διάκριση μεταξύ των αγοραστών των υπηρεσιών αυτών, και
    • Το άρθρο 23 το οποίο ρυθμίζει τις διατιμήσεις και τις χρεώσεις των προσώπων στα οποία έχει χορηγηθεί άδεια ή παραχωρηθεί εξαίρεση δυνάμει των διατάξεων του παρόντος Νόμου. 
  • Την Ρυθμιστική Απόφαση Αρ. 04/2014 με θέμα «Λειτουργικός Διαχωρισμός των Δραστηριοτήτων της ΑΗΚ» (Κ.Δ.Π. 372/2014),
  • Την Ρυθμιστική Απόφασης Αρ. 05/2019 με θέμα «Λειτουργικός Διαχωρισμός των Δραστηριοτήτων της ΑΗΚ» (Κ.Δ.Π. 419/2019), και 
  • Την Ρυθμιστική Απόφαση Αρ. 01/2020 με θέμα «Λειτουργικός Διαχωρισμός των Δραστηριοτήτων της ΑΗΚ» (Κ.Δ.Π. 52/2020), και
  • Την ολοκλήρωση της εκπαίδευσης των Λειτουργών Συμμόρφωσης ως αυτό προκύπτει από την Συνάντηση των Λειτουργών Συμμόρφωσης με τη ΡΑΕΚ, στις ημερομηνίας 16 Ιουνίου 2022 καθώς και από το Παραδοτέο 2 της Σύμβασης Αρ. 08/2021 για «Παροχή Συμβουλευτικών Υπηρεσιών για την Κατάρτιση Μεθοδολογίας Ετοιμασίας Εκθέσεων από τους Λειτουργούς Συμμόρφωσης της ΑΗΚ, Κατάρτιση Μοντέλου Επικοινωνίας με τη ΡΑΕΚ και Εκπαίδευση των Λειτουργών».
Τα Μέλη της Ανώτερης Διοίκησης της ΡΑΕΚ, εκτίμησαν ότι: 
  • Η ΡΑΕΚ έχει την ευθύνη και την υποχρέωση, ως Ρυθμιστής Ενέργειας, να γνωρίζει τον βαθμό συμμόρφωσης της κάθετα ολοκληρωμένης επιχείρησης ΑΗΚ με τις αρχές και απαιτήσεις του Λειτουργικού Διαχωρισμού.
  • Σχετικά με τις εξελίξεις που ακολούθησαν την έκδοση της Ρυθμιστικής Απόφασης 04/2014, τον προβληματισμό για τις καθυστερήσεις που παρατηρήθηκαν, την εμπειρία που αποκτήθηκε κατά τη διάρκεια προηγούμενων ελέγχων η ΡΑΕΚ δημιούργησε μια διαδικασία συνεχούς ελέγχου του βαθμού συμμόρφωσης της ΚΟΕ ΑΗΚ, στο πλαίσιο της οποίας οι Λειτουργοί Συμμόρφωσης διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο, καθότι κατέχουν βαθιά γνώση της κάθετα ολοκληρωμένης επιχείρησης ΑΗΚ και ενέχουν εκ της εκπαίδευσης τους αποτελεσματικότητα στην αναζήτηση των απαραίτητων στοιχείων και πληροφοριών. 
  • Ο νέος ρόλος των Λειτουργών Συμμόρφωσης απαιτεί από αυτούς να χρησιμοποιούν την επιστημονική μεθοδολογία στην οποία έχουν εκπαιδευτεί και τις γραπτές οδηγίες που τους έχουν δοθεί για να αναζητήσουν τα στοιχεία που θα αποδεικνύουν το βαθμό συμμόρφωσης της ΑΗΚ μέσα στην ελεγκτική διαδικασία που σχεδιάζεται, προγραμματίζεται, συντονίζεται, παρακολουθείται στενά και αξιολογείται από τον Εξωτερικό Φορέα που έχει την συνολική ευθύνη υλοποίησης του ελέγχου. 
  • Από την εποπτεία της αγοράς ηλεκτρισμού προκύπτει η ανάγκη διεξαγωγής ελέγχου συμμόρφωσης Λειτουργικού Διαχωρισμού στην ΒΡΔ Μεταφοράς.
Τα Μέλη της Ανώτερης Διοίκησης της ΡΑΕΚ,  ασκώντας τις εξουσίες και αρμοδιότητες τους δυνάμει του Ν. 130(Ι)/2021 καθώς και των προνοιών της Ρυθμιστικής Απόφασης 04/2014, αφού συνεκτίμησαν όλα τα ενώπιον τους έγγραφα και στοιχεία, και στη βάση των διαμειφθέντων: 
 
ΑΠΟΦΑΣΙΣΑΝ
 
  1. Να πραγματοποιηθεί πιλοτικός έλεγχος συμμόρφωσης Λειτουργικού Διαχωρισμού στη ΒΡΔ Μεταφοράς, ο οποίος, εάν κριθεί απαραίτητο, μπορεί να επεκταθεί και σε κάθε άλλη οργανική μονάδα της κάθετα ολοκληρωμένης επιχείρησης (ΚΟΕ) ΑΗΚ, που επηρεάζει τον τρόπο λειτουργίας της εν λόγω ΒΡΔ.
  2. Να δώσουν σχετική εντολή στους Λειτουργούς Συμμόρφωσης όπως στο πλαίσιο του νέου ρόλου τους, όπως αυτός αποτυπώνεται στις γραπτές οδηγίες του σχετικού Εγχειριδίου, να συμμετάσχουν στον εν λόγω έλεγχο. Το Εγχειρίδιο Eλέγχου για την ορθή εφαρμογή του Λειτουργικού Διαχωρισμού της κάθετα ολοκληρωμένης επιχείρησης ΑΗΚ με την οποία θα διεξαχθεί ο εν λόγω έλεγχος επισυνάπτεται ως Παράρτημα Α. 
  3. Το αντικείμενο του ελέγχου είναι το ακόλουθο:
    • Διαπίστωση της ορθής εφαρμογής του Λειτουργικού Διαχωρισμού στην ΒΡΔ Μεταφοράς,
    • Ενδεχόμενες επιπτώσεις από τυχόν αδυναμία της ορθής εφαρμογής του Λειτουργικού Διαχωρισμού στην ΒΡΔ Μεταφοράς,
    • Εστιασμένος έλεγχος της δυνατότητας της ΒΡΔ Μεταφοράς:
      • να καθορίζει το προϊόν (προϊόντα) ή υπηρεσία (υπηρεσίες) που προσφέρουν,
      • να αναπτύσσει το δικό της επιχειρηματικό σχέδιο, στρατηγικό σχεδιασμό, προϋπολογισμό και πρόγραμμα δράσης,
      • να κατέχει τους απαραίτητους πόρους για τη λειτουργία της ή τα μέσα για να λαμβάνει αυτούς τους πόρους και τις υπηρεσίες που χρειάζεται, και
      • να δραστηριοποιείται αποτελεσματικά σύμφωνα με το θεσμικό πλαίσιο που διέπει την ΒΡΔ Μεταφοράς.
  4. Ο πιο πάνω έλεγχος πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μέχρις τις 30 Δεκεμβρίου 2022 και η τελική Έκθεση Πεπραγμένων Εστιασμένου Ελέγχου πρέπει να υποβληθεί στη ΡΑΕΚ μέχρι τις 15 Ιανουαρίου 2023. Νοείται ότι ο έλεγχος θα εκκινεί από την ημερομηνία παραλαβής της σχετικής επιστολής της ΡΑΕΚ από τους Λειτουργούς Συμμόρφωσης και από τον Γενικό Διευθυντή της ΑΗΚ με την οποία θα τους γνωστοποιείται η παρούσα απόφαση.
  5. Να καλέσουν τον Γενικό Διευθυντή της ΑΗΚ να διασφαλίσει ότι στο πλαίσιο του εν λόγω ελέγχου, με δεδομένο ότι οι Λειτουργοί Συμμόρφωσης ενεργούν ως εντολοδόχοι της ΡΑΕΚ, θα πρέπει να τους δίδεται απεριόριστη πρόσβαση στα δεδομένα και στα έγγραφα της ΑΗΚ. Οποιαδήποτε δυσκολία ή αδυναμία πρόσβασης σε σχετικά δεδομένα θα πρέπει να κοινοποιηθεί αμέσως και δίχως καθυστέρηση στη ΡΑΕΚ για τις δικές της ενέργειες.
  6. Να δώσουν οδηγίες στον Διευθυντή του Γραφείο της ΡΑΕΚ να ετοιμάσει σχετική επιστολή εντολής ελέγχου εκ μέρους της ΡΑΕΚ προς τον Γενικό Διευθυντή της ΑΗΚ, με την οποία θα κοινοποιείται η παρούσα Απόφαση. Η εν λόγω επιστολή θα πρέπει να κοινοποιηθεί στο Διοικητικό Συμβούλιο της ΑΗΚ και στους Λειτουργούς Συμμόρφωσης.